آزنیک، گزارش می‌دهد؛

ازدواج سالانه 12میلیون کودک در جهان/ کودک همسری قربانی فقر فرهنگی

این روزها نه تنها در ایران بلکه سرتا سر جهان، هرچقدر هم که جامعه شناسان، روانشناسان، رسانه و... درباره مشکلات و معضلات کودک همسری، فرهنگسازی کنند، باز هم گوش برخی افراد به این موضوع بدهکار نیست، چراکه کماکان تاثیری در کاهش کودک همسری نداشته است. طوریکه بر اساس آخرین گزارش از یونیسف، هرسال 12 میلیون دختر در کودکی مجبور به ازدواج می‌شوند، لذا ازدواج کودکان در کشورهای درگیر بحران اقتصادی یا جنگ و همچنین کشورهایی با حکومت‌های متحجر از معضلات اجتماعی بزرگ است. در ادامه گزارش به جزییات بیشتر در اینباره می‌پردازیم.

آمار کودک همسری در ایران

به گزارش پایگاه تحلیلی خبری آزنیک، به گفته جامعه‌شناسان، آمار کودک همسری بالاست، چون در سطوح کلان  تصمیم گیری ازدواج کودکان مساله مهمی تلقی نمی‌شود و در راستای سیاست افزایش جمعیت از آن دفاع می‌شود. از طرف دیگر زمینه‌های اقتصادی و فرهنگی کودک-همسری بدون تغییر باقی مانده‌اند، بنابراین نمی‌توان انتظار داشت به این زودی‌ها آمار کاهش یابد. طوریکه بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران، سال ۱۴۰۱ حدود ۲۵ هزار و ۹۰۰ دختر‌بچه ازدواج کردند. بر اساس این آمار هزار و ۳۹۲ نوزاد از مادران زیر ۱۵ سال به دنیا آمده‌اند.

کودک همسری؛ نقض حقوق کودکان

کودک‌همسری در بسیاری از کشور‌ها نقض حقوق کودکان به شمار می‌رود و در تضاد با قوانین ملی و بین‌المللی مربوط به حقوق کودکان است. این پدیده یک مساله چندبعدی است که نیازمند توجه جدی از سوی دولت‌ها، نهاد‌های مدنی و جامعه بین‌المللی است تا با آگاهی‌بخشی و اجرای قوانین مناسب، از وقوع این پدیده جلوگیری شود. بر اساس تعاریف این پژوهش، منظور از ازدواج زوهنگام کودکان، ازدواج افرادی است که سنشان کمتر از ۱۸ سال است. از طرفی، بررسی‌ها نشان می‌دهد در ایران ازدواج زودهنگام بیشتر مربوط به ازدواج دختران قبل از رسیدن به سن بلوغ است. بر اساس قانون مدنی ایران، سن بلوغ برای پسران ۱۵ سال و برای دختران ۹ سال است. این قانون اجازه می‌دهد دختران از ۱۳ سالگی و پسران از ۱۵ سالگی ازدواج کنند. ازدواج در سنین پایین‌تر از سن بلوغ منوط به اجازه والدین، مصلحت کودک و البته حکم دادگاه است. در ایران موانع زیادی در زمینه توقف ازدواج زودهنگام کودکان وجود دارد. برای مثال دولت در ایران به دلیل نگرانی از کاهش تعداد تولد‌ها با ایجاد قوانین سختگیرانه این‌چنینی در زمینه ازدواج مخالفت می‌کند. همچنین وجود نگاه مذهبی رایج در کشور، ایجاد تغییر در این قوانین را دشوارتر می‌کند. آمار رسمی سرشماری ایران در سال ۲۰۱۶ نشان می‌دهد ۵.۵ درصد از زنان ایرانی قبل از ۱۵ سالگی ازدواج کرده‌اند. گزارش‌های دیگر نشان می‌دهد ۱۷ درصد از زنان ایرانی قبل از ۱۸ سالگی و ۳ درصد قبل از ۱۵ سالگی ازدواج کرده‌اند.

قانون حمایت از اطفال و نوجوانان در ایران 

به لحاظ قانونی، برابر ماده ۲۳ آیین نامه اجرایی قانون حمایت از اطفال و نوجوانان ماده ۶، (اصلاحی نهم آبان ماه ۱۴۰۰) تحصیل تا پایان دوره متوسطه برای طفل و نوجوان الزامی است، هر یک از والدین، اولیا یا سرپرستان قانونی و تمام اشخاصی که مسوولیت نگهداری، مراقبت و تربیت طفل و نوجوان را برعهده دارند، موظفند شرایط و موجبات تحصیل طفل و نوجوان واجد شرایط را در مدرسه یا مرکز نگهداری فراهم آورند. اما متاسفانه ازدواج در سن پایین به معنی بازماندن و محرومیت از تحصیل و نیز از دست دادن بالقوه حق اشتغال است، بسیاری از کودکان پس از ازدواج برای تمرکز بر مسوولیت های خانگی یا تربیت فرزندان خود مجبور به ترک تحصیل می شوند.

تاثیرات کودک همسری

یکی از پیش‌نیازهای ازدواج، کسب آگاهی نسبت به مسائلی است که مرتبط با همسر و نقش‌ آن در ارتباط با آن است. دختران با ازدواج زودهنگام در زمینه‌های مختلفی از قبیل معیارهای انتخاب همسر، همسرداری، نقش مادری و رابطه زناشویی از شناخت کافی برخوردار نیستند. آنان به علت سن پایین، عدم اطلاع و آموزش چه از طرف والدین و چه از سوی نهادهای دیگر، مانند مدرسه در مسائل بارداری، مسئولیت‌ها و مهارت‌های زندگی بدون هیچ پیش‌زمینه ای وارد زندگی شده‌اند. اکثراً خاطره خوبی از اولین رابطه ندارند و تمایلی به این کار نداشتند. به طوری که امروزه هم اکثراً از آن تنفر دارند و چندین بار به پزشک مراجعه می‌نمایند و از طرفی عدم آگاهی از وظایف و نقش همسری، بی‌تجربگی و فقدان بلوغ فکری سبب می‌شود تا دختران در ازدواج زودهنگام با مسئله ناکامی و سرکوب مواجه شوند. زنان بر این باورند که عدم آگاهی و سن پایین آنها باعث شده تا کنترلی در امور زندگی نداشته باشند و مدام تحت‌تأثیر زورگویی‌های همسر خود باشند و نتوانند در تصمیم‌گیری‌ها، نظر خود را بیان نمایند. آنان پیوسته تحقیر می‌شوند و فقط کوتاه‌آمدن و سکوت‌کردن را تجربه می‌کنند.

فقر یکی از عوامل اصلی ازدواج زودهنگام کودکان

مطالعات نشان می‌دهد عوامل اقتصادی مانند پایین بودن درآمد سرانه، تورم‌ بالا و نابرابری درآمدی از اصلی‌ترین عوامل ازدواج زودهنگام افراد هستند. بنابراین سیاستگذاران می‌توانند با استفاده از این یافته، با تمرکز بر کاهش نابرابری اقتصادی، به کاهش پدیده مذکور در جامعه کمک کنند. فقر یکی از عوامل اصلی ازدواج زودهنگام کودکان شناخته می‌شود. با این حال یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد که عوامل کلان اقتصادی، به‌ویژه تورم و نابرابری، نقش مهم‌تری در این زمینه دارند. درواقع این عوامل یکی از ریشه‌های شکل‌گیری و تشدید فقر در جامعه هستند. برای مثال سطوح درآمدی عادلانه‌تر احتمال ازدواج کودکان را کاهش می‌دهد. بنابراین سیاستگذاران اقتصادی یک کشور می‌توانند با تمرکز بر عادلانه شدن سطوح درآمدی، با ازدواج زودهنگام کودکان مقابله کنند.

پایان خبر//