تئاتر کودک و نوجوان ایران در بحران؛ چرا نمایشنامه‌های جذاب نوشته نمی‌شوند؟

تئاتر کودک و نوجوان ایران با معضل کمبود نمایشنامه‌های جذاب و استاندارد مواجه است. بسیاری از نمایش‌های روی صحنه یا تکراری‌اند یا اقتباس‌های ضعیف از آثار خارجی. نبود حمایت از نویسندگان، سانسور و عدم شناخت صحیح از دنیای کودکان، این هنر را در آستانه رکود قرار داده است. آیا زمان تحول در نمایشنامه‌نویسی کودک و نوجوان نرسیده است؟

به گزارش پایگاه تحلیلی خبری آزنیک، تئاتر کودک و نوجوان، به عنوان یکی از مهم‌ترین شاخه‌های هنرهای نمایشی، نقش بسزایی در رشد فکری، فرهنگی و اجتماعی نسل‌های آینده دارد. با این حال، در ایران سال‌هاست که این حوزه با کمبود نمایشنامه‌های استاندارد و جذاب مواجه است. این معضل نه‌تنها موجب افت کیفی آثار نمایشی برای این گروه سنی شده، بلکه انگیزه بسیاری از هنرمندان را نیز برای فعالیت در این عرصه کاهش داده است.

دلایل کمبود متن در تئاتر کودک و نوجوان

کارشناسان و فعالان این حوزه عوامل متعددی را در بحران کمبود نمایشنامه‌های مناسب مؤثر می‌دانند. یکی از مهم‌ترین مشکلات، نبود حمایت کافی از نویسندگان و نمایشنامه‌نویسان متخصص در حوزه کودک و نوجوان است. در حال حاضر، اغلب نویسندگان به دلیل نبود بازار مناسب برای انتشار و اجرای آثارشان، انگیزه‌ای برای خلق نمایشنامه‌های جدید ندارند. علاوه بر این، هزینه‌های بالای تولید نمایش و ریسک مالی اجرای متون جدید باعث شده که گروه‌های نمایشی بیشتر به سراغ آثار تکراری یا اقتباس‌های سطحی از نمایشنامه‌های خارجی بروند.

همچنین، بسیاری از نمایشنامه‌هایی که برای کودکان و نوجوانان نوشته می‌شوند، فاقد جذابیت و استانداردهای لازم‌اند. برخی از این متون یا بیش از حد آموزشی هستند و جنبه‌های نمایشی را نادیده می‌گیرند، یا به دلیل نگاه سطحی به دنیای کودکان، از ایجاد تعامل مؤثر با این گروه سنی بازمی‌مانند. از سوی دیگر، محدودیت‌های محتوایی و سانسور در حوزه نمایشنامه‌نویسی باعث شده که نویسندگان نتوانند به سراغ موضوعات چالش‌برانگیز و تأثیرگذار بروند و اغلب متون ارائه‌شده، تکراری و کلیشه‌ای باشند.

تأثیر کمبود نمایشنامه‌های مناسب بر تئاتر کودک و نوجوان

کمبود متون نمایشی استاندارد، بر روند تولید آثار تأثیر مستقیمی گذاشته است. امروزه، بسیاری از نمایش‌هایی که برای کودکان و نوجوانان روی صحنه می‌روند، یا اقتباس‌های ضعیفی از داستان‌های کهن و ادبیات کلاسیک هستند، یا بدون توجه به ویژگی‌های روان‌شناختی مخاطبان، صرفاً جنبه سرگرمی دارند. این روند باعث شده که تئاتر کودک و نوجوان ایران، نتواند نقش خود را در پرورش خلاقیت، تفکر انتقادی و آموزش غیرمستقیم ارزش‌های اجتماعی به درستی ایفا کند.

علاوه بر این، یکی دیگر از پیامدهای این بحران، کاهش استقبال کودکان و نوجوانان از تئاتر است. در حالی که در بسیاری از کشورهای پیشرفته، تئاتر کودک و نوجوان به عنوان ابزاری جدی برای آموزش، تقویت تخیل و ایجاد تعامل اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرد، در ایران به دلیل نبود متون جذاب و باکیفیت، این حوزه نتوانسته جایگاه خود را در میان مخاطبان تثبیت کند.

راهکارهای پیشنهادی برای حل بحران نمایشنامه‌نویسی در تئاتر کودک و نوجوان

برای برون‌رفت از این وضعیت، کارشناسان پیشنهادهایی ارائه داده‌اند که می‌توانند به ارتقای سطح کیفی تئاتر کودک و نوجوان کمک کنند:

حمایت از نویسندگان و نمایشنامه‌نویسان متخصص: برگزاری کارگاه‌های آموزشی، جشنواره‌های نمایشنامه‌نویسی و ایجاد بسترهای مالی و اجرایی برای نمایشنامه‌نویسان می‌تواند به تولید متون باکیفیت کمک کند.
توسعه نظام آموزش نمایشنامه‌نویسی کودک و نوجوان: ایجاد رشته‌ها و دوره‌های تخصصی در دانشگاه‌ها و مؤسسات هنری، می‌تواند نویسندگان جوان را به این حوزه علاقه‌مند کند.
تقویت همکاری بین نویسندگان، روان‌شناسان و متخصصان کودک: برای نگارش نمایشنامه‌های جذاب و تأثیرگذار، لازم است که نویسندگان با نیازها، علایق و ویژگی‌های ذهنی کودکان و نوجوانان آشنا شوند.
افزایش حمایت مالی از تولید و اجرای متون جدید: سرمایه‌گذاری در تولید نمایش‌های نوآورانه و حمایت از گروه‌های نمایشی جوان، می‌تواند به شکوفایی این عرصه کمک کند.
کاهش محدودیت‌های محتوایی و ایجاد فضای آزادتر برای نویسندگان: اگر نمایشنامه‌نویسان بتوانند بدون نگرانی از سانسور، به سراغ موضوعات متنوع و چالش‌برانگیز بروند، شاهد تولید آثاری با ارزش هنری و اجتماعی بالاتر خواهیم بود.

نتیجه‌گیری

تئاتر کودک و نوجوان ایران، برای خروج از بحران فعلی، نیازمند تحول جدی در حوزه نمایشنامه‌نویسی است. اگرچه برخی نویسندگان و هنرمندان تلاش کرده‌اند تا با خلق متون جدید، این وضعیت را تغییر دهند، اما نبود حمایت‌های لازم، انگیزه آن‌ها را کاهش داده است. توجه به این معضل و ارائه راهکارهای عملی، می‌تواند به رشد و پویایی تئاتر کودک و نوجوان ایران کمک کند و آن را به جایگاه شایسته‌اش در تربیت نسل آینده بازگرداند.

پایان//

آخرین اخبار