کودک بدقلق نداریم، کودک نادیده گرفته شده داریم!
بدقلقی در کودکان (مثل لجبازی، جیغ یا قهر) اغلب نشانه‌ای از نیازهای برآورده‌نشده یا واکنشی به سبک فرزندپروری والدینه. کودک مثل آینه‌ایه که حالات، هیجانات و رفتارهای ما رو بازتاب می‌ده.
بدقلقی در کودکان، مثل جیغ، لجبازی یا قهرهای بی‌دلیل، شاید در ظاهر فقط یک رفتار آزاردهنده باشه، اما واقعیت اینه که ریشه خیلی از این رفتارها برمی‌گرده به رفتار، باورها و سبک تربیتی والدین.
کودک آینه‌ی ماست. وقتی بچه‌مون بدقلقی می‌کنه، به‌جای فقط کنترل رفتارش، بهتره به خودمون هم نگاهی بندازیم.
۱. والدین مضطرب یا کمال‌گرا:
اگه ما همیشه نگرانیم یا همه‌چی باید کامل پیش بره، کودک هم توی این فشار بزرگ می‌شه. اون نمی‌تونه با این انتظارات کنار بیاد و واکنشش ممکنه بشه بدقلقی.
۲. نبود مرزهای روشن از سمت والدین:
بچه‌ها به ثبات نیاز دارن. اگه یک روز یه چیزی آزاده، روز بعد ممنوع، ذهن کودک گیج می‌شه و برای پیدا کردن حد و مرز، رفتارهای چالشی نشون می‌ده.
۳. والدینی که احساسات خودشون رو کنترل نمی‌کنن:
کودک‌ها یاد می‌گیرن، نه گوش می‌دن! اگه ما در زمان خشم داد می‌زنیم، کودک هم یاد می‌گیره احساساتش رو این‌طوری تخلیه کنه.
۴. عدم توجه کافی از سوی والدین:
گاهی ما انقدر درگیر مشغله‌های زندگی هستیم که کودک فقط وقتی بدقلقی می‌کنه، توجه می‌گیره. این باعث تقویت این الگو در ذهنش می‌شه.
۵. تنبیه زیاد یا بی‌ثباتی در برخورد:
کودکی که مدام تنبیه می‌شه یا نمی‌دونه کی قراره دعوا بشه و کی نه، در حالت استرس مزمن زندگی می‌کنه و بدقلقی‌هاش بیشتر می‌شه.
راهکارهایی برای والدین:
- با خودمون صادق باشیم: قبل از اصلاح کودک، سبک خودمون رو بررسی کنیم.
- احساساتمون رو مدیریت کنیم تا الگوی سالمی برای کودک باشیم.
- به کودک عشق بی‌قید و شرط بدیم اما مرزهای مشخص هم داشته باشیم.
- به جای تنبیه، رفتارهای خوب رو تقویت کنیم.
- کمک حرفه‌ای بگیریم؛ گاهی لازم داریم با مشاور یا روان‌درمانگر صحبت کنیم.
از کجا بفهمم ریشه این بدقلقی‌ها در خودمه؟
- آیا در دوران کودکی من، اجازه ابراز احساسات وجود داشت یا سرکوب می‌شد؟
- چقدر از فرزندم انتظار دارم که «بی‌نقص» یا «همیشه مؤدب» باشه؟
- وقتی بچه‌م جیغ می‌زنه یا قهر می‌کنه، چه احساسی در من بیدار می‌شه؟
- آیا من هم در بزرگسالی بلدم احساساتم رو کنترل کنم یا به شیوه‌های انفجاری واکنش نشون می‌دم؟
- آیا به‌اندازه کافی به کودک توجه عاطفی دارم یا بیشتر درگیر کارها و نظم و قوانینم؟
نتیجه‌گیری:
بدقلقی کودک، بیشتر از اینکه مشکل کودک باشه، یه دعوت برای رشد والدینه. بیایید با هم رشد کنیم.
منابع علمی:
- Wakschlag, L. S., et al. (2024), NIMH.gov
- UCL News (2024)
- DSM-5, American Psychiatric Association
نویسنده: الهام جهانشاهی فرد – روانشناس کودک و خانواده
برای همکاری با ما کلیک کنیدمقالات مرتبط