تحقیقات نشان میدهد دندان های شیری نه تنها نقش اساسی در دهان کودکان دارند بلکه منبعی باورنکردنی از سلولهای بنیادی هستند. امروزه تحقیقات بیشتری در زمینه پزشکی بازساختی وجود دارد. هدف این رشته، استفاده از مزایای سلول های بنیادی برای بیماریهای بدون درمان هست. همچنین بازیابی بافتها و اندامهای آسیبدیده را هم ممکن میسازد.
به گزارش پایگاه تحلیلی خبری آزنیک به نقل از بهداشت نیوز، کشف میلیونها سلول بنیادی در درون دندانهای شیری باعث شده تا حفظ این دندان ها در بانک هایی که برای این منظور ایجاد شده اند،سرمایه گذاری مناسبی برای سلامتی در آینده باشد.
سلول های بنیادی در این دندانها که محافظت و استریل شده هستند، نوید راهحل های پزشکی کاملتری را در سال های آینده می دهند.
سلول های بنیادی چیست؟
سلولهای بنیادی ابتداییترین مؤلفه بدن در نظر گرفته میشوند. همه آنها سلول های نابالغ و غیر تخصصی هستند که پتانسیل تبدیل شدن به هر نوع سلول را دارند. بنابراین، آنها می توانند به سلول های ماهیچه ای، عصبی،استخوانی، قلبی، غضروفی، ریوی یا حتی کبدی تبدیل شوند. آنها قابلیت تقسیم سریع را دارند و حتی پس از دوره های طولانی عدم فعالیت، میتوانند خودشان را بازسازی کنند.
در بسیاری از بافت ها،این ظرفیت برای تعمیر و نگهداری داخلی این سلولها مفید است. وقتی سلول های بنیادی تقسیم می شوند، سلول های جدید دو حالت دارند: سلول بنیادی باقی میمانند یا به نوع دیگری از سلولها با عملکرد خاص تر متمایز شوید.
بدن ما دارای سلول های بنیادی بالغ هست که به ما در ترمیم و درمان بافتها کمک می کنند. البته باید توجه داشت که با افزایش سن، تعداد آنها کاهش می یابد.
در آزمایشگاهها، میتوان سلولهای بنیادی را از بافتهای خاص جدا و از توانایی آنها استفاده کرد. در محیط های کنترل شده،تقسیم و تمایز این سلولها،منجر به تولید سلول های جدید می شود. اینها میتوانند جایگزین سلول های قدیمی بشوند یا اندامهای آسیب دیده را ترمیم کنند.
وجود ذخایر بزرگ سلول های بنیادی امکان استفاده از آنها را در صورت نیاز در اندامی که به آنها نیاز دارد، می دهد. این امر درمان بیماریهایی مانند پارکینسون، آلزایمر، دیابت و برخی انواع سرطان را ممکن میسازد. همچنین می توان از سلول های بنیادی برای ترمیم قلب پس از حمله قلبی یا بازسازی کبد، پوست، نورون ها، خون، استخوان، قرنیه یا ماهیچه ها استفاده کرد. دانشمندان در حال تحقیق هستند تا مشخص شود که آیا می توان از آنها برای درمان بیماری ها استفاده کرد یا خیر.
دندان های شیری و سلول های بنیادی
سلول های بنیادی را می توان در بافت های بالغ مانند مغز استخوان یا چربی بدن یافت. علاوه بر این، آنها به مقدار بیشتری در سلول های جنینی مانند سلول های بند ناف یا مایع آمنیوتیک یافت می شوند. چند سال پیش وجود این سلول ها در درون دندان کشف شد که عمدتا در دندان های شیری یافت می شوند. همچنین آنها را می توان در دندان های دائمی جوان سالم نیز یافت.
اینها کمتر تحت تأثیر عوامل خارجی و ارگانیک قرار میگیرند چون لایه های سخت دندان ها از آنها محافظت میکند. به علت تقسیم سریع، این سلولها می توانند بافت هایی غیر از دندان را ایجاد کنند. بنابراین، دندان های شیری کودکان منبع سلول های بنیادی جوان هستند و آنها ظرفیت بازسازی بیشتری را نسبت به یک فرد بالغ دارند. این امر باعث شده که انتظارات زیادی برای استفاده آنها در درمان بیماریهایی که در سنین بالاتر رخ می دهد افزایش یابد.
چه چیز خاصی در مورد سلول های بنیادی دندان های شیری وجود دارد؟
سلول های بنیادی را میتوان در اندام ها و بافت های مختلف بدن پیدا کرد. ولی سلولهای دندان های شیری دارای ویژگی های خاصی هستند که توجه دانشمندان را به خود جلب کرده است. برخی از این ویژگی ها عبارتند از:
آنها میتوانند به بافتهای مختلفی غیر از دندانها متمایز شوند. این باعث شده تا آنها را از سلول های بنیادی بند ناف که فقط می توانند به سایر سلول های خون و سیستم ایمنی تمایز یابند،جدا کنند.
آنها برای بازسازی بافتها،قابلیت ترکیب با مواد دیگر را دارند.
همچنین آنها فراوان هستند و جمع کردنشان آسان است. از طریق کشیدن دندان،می توان این سلولها را به دست آورد.
مدت زمان در دسترس بودن آنها طولانی است.برخلاف خون بند ناف که فقط در بدو تولد در دسترس است،جمع آوری سلول های بنیادی سالم از دندان ها را می توان در سنین ۵ تا ۱۲ سالگی تقریباً انجام داد.
آنها منبع مهمی برای تحقیقات و درمان های متعدد هستند.
این سلولها را میتوان در بانکهایی که برای این منظور ایجاد شدهاند ذخیره و نگهداری کرد و در صورت نیاز از آنها بهره برد.
سلول های بنیادی دندان های شیری چگونه حفظ می شوند؟
برای حفظ این سلولها انجام برخی مراقبتها برای ماندگاری آنها مانند تماس قبلی با بانک دندان های شیری و معاینات دندانپزشک برای انجام این فرآیند ضروری است. مهم است بدانید دندانهایی که قرار است سلولها را از آن بیرون بکشند،باید سالم و بدون حفره یا پرکردگی باشند. علاوه بر این،منتظر نمانید تا آنها خودبهخود بیفتند، زیرا ممکن است سلولهای بنیادی آن از بین برود.
سلول های پالپ با بیرون آمدن دندان تخریب میشوند. به همین دلیل،برخی از دندان پزشکان ترجیح می دهند به محض لق شدن دندان،آن را خارج کند.
بعضی از بانکهای دندانی،اقلام خود را در خانه میپذیرند ولی باید دستورالعمل های دقیقی برای حفظ آنها رعایت شود. وقتی صحبت از حفظ سلول های بنیادی دندان های شیری می شود، رایج ترین روش،انجماد است.این شامل یخ زدن آنها در ۱۹۶- درجه سانتیگراد است.این نوع نگهداری در انبارهای تخصصی آزمایشگاه های علمی امکان پذیر است.
بانک دندان شیری
بانکهای دندان شیری در سالهای اخیر با هدف این که مردم بتوانند دندانهای کودکان خود را به شیوهای ایمن ذخیره کنند،تاسیس شدهاند.خانواده ها می توانند با این نهادها تماس بگیرند تا با پرداخت هزینه مشخصی،این دندانها را به آنها تحویل دهند.
وقتی دندانپزشک دندان شیری کودک یا دندان عقل بزرگسالان را میکشد، سلولهای بنیادی موجود در پالپ دندان جمعآوری میشوند. این ماده برای افزایش تعداد آنها کشت شده و در اتاقک های مخصوص با نیتروژن مایع منجمد می شود.
به این ترتیب، اگر خانواده در مقطعی نیاز به استفاده از سلولهای بنیادی داشته باشد، میتوانند به این مواد که در شرایط بهینه نگهداری شدهاند دسترسی داشته باشند.
ذخیره سلول های بنیادی دندان های شیری به این معنی است که آنها در هر زمانی از زندگی کودک در دسترس هستند.
روزی آنها می توانند از طریق این سلولها بچه خود یا یکی دیگر از اعضای خانواده را نجات دهند. پیشرفتهای پزشکی هم باعث شده تا این مکانها به حفظ سلولهای بنیادی مایل باشند. نکته مهم اینکه این سلولها باید تحت استانداردهای ایمنی زیستی دقیق حفظ شوند. بنابراین آنها در محیط هایی که به طور خاص برای این هدف ایجاد شده اند قابل دسترسی است.
فرآیند چگونه انجام می شود؟
تماس و ثبتنام در بانک دندان: فرم درخواست توسط والدین پر شده و مبلغی برای طرح انجماد پرداخت میشود.
ارزیابی دهان: برخی از بانکهای دندان برای ارزیابی الگوهای جایگزینی دندان، از والدین کودک درخواست میکنند تا از فک او عکسبرداری کنند.سپس جعبه مخصوصی برای جمع آوری دندان ارسال می شود.
جمعآوری و حمل و نقل دندان: مرکز نگهداری این دندانها دستورالعملهایی برای قرار دادن دندان شیری پس از شروع لق شدن آن ارسال میکند.در این حالت دندانپزشک دندان را کشیده و در جعبه مخصوص به بانک ارسال می کند.
پردازش و انجماد: پالپ دندان از و سلولهای بنیادی از دندان شیری جدا میشوند.پس از گذراندن چندین فرآیند و تست های مختلف،انجام کشت، تکثیر، زنده ماندن و مشخصه یابی، آنها را در حالت انجماد نگهداری می کنند.
گواهی حفاظت و گزارش: گزارش مفصلی از تمام آزمایشهای انجامشده به علاوه گواهی حفاظت به مشتری تحویل داده میشود.زمانی که فرد نیاز داشته باشد، می تواند این سند را برای بازیابی سلول های بنیادی خود ارائه دهد.
هزینه این سرویس بسیار بالاست. قیمت ها در سال معمولا نزدیک به ۲۵۰۰ یورو است.در حال حاضر با توجه به شرایط دقیق و پیچیده کل فرآیند جداسازی، کشت و نگهداری مواد،تنها شرکت های خصوصی هستند که این خدمات را ارائه می دهند. نکته مهم هنگام تصمیم گیری برای حفظ دندان شیری این است که استفاده از سلولهای بنیادی به تحقیق و توسعه بیشتر نیاز دارد.
چند بحث در مورد بانک دندان شیری
تحقیقات نشان میدهد که دانشمندان موفق شده اند سلول های بنیادی پالپ دندان را به سلولهایی با توانایی بالاتر تبدیل کنند که انتظارات زیادی را ایجاد می کند. با وجود این، برخی از متخصصان نگران هستند که شاید آنها فقط برای درمانهای دندانی مؤثر باشند. سایر منتقدان اعتقاد دارند که هنوز چیزهای زیادی برای تحقیق و درک در مورد این نوع درمان وجود دارد.
امروزه استفاده از سلول های بنیادی دندان های شیری برخلاف تحقیقات انجام شده،برای درمان بیماری های مرتبط با سایر اندام ها امکان پذیر نیست. سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) نسبت به استفاده اثبات نشده از درمان های مرتبط با این سلولها ابراز نگرانی کرده است. ارائه اطلاعات نادرست به افراد باعث میشود برخی از آنها به درمانهایی متوسل شوند که ممکن است ناایمن، خطرناک یا دارای عوارض جانبی مضر باشند.