به گزارش پایگاه تحلیلی خبری آزنیک، با افزایش اهمیت دانش و مهارت در توسعه پایدار کشورها، نظام‌های آموزشی جهان به یکی از شاخص‌های اصلی پیشرفت تبدیل شده‌اند. در این میان، ایران نیز به‌عنوان کشوری با جمعیت جوان و سیستم آموزشی گسترده، همواره در معرض ارزیابی‌های داخلی و بین‌المللی قرار دارد. گزارش‌های اخیر نشان می‌دهد که وضعیت آموزش در ایران ترکیبی از نقاط قوت و ضعف است؛ از یک‌سو پیشرفت‌هایی در حوزه آموزش عالی دیده می‌شود، و از سوی دیگر، چالش‌های قابل توجهی در آموزش عمومی و پایه وجود دارد.
نرخ باسوادی در ایران طی دو دهه اخیر رشد چشمگیری داشته است. بر اساس آمارهای بین‌المللی، در سال ۲۰۲۲ نرخ باسوادی در ایران به ۸۸.۹۶ درصد رسیده، که در مقایسه با بسیاری از کشورهای منطقه، وضعیت نسبتاً مطلوبی محسوب می‌شود. با این حال، در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته که نرخ باسوادی نزدیک به ۱۰۰ درصد دارند، هنوز جای پیشرفت باقی است.
یکی از شاخص‌های مهم سنجش کیفیت آموزش در کشورهای مختلف، آزمون بین‌المللی PISA است. این آزمون توسط سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) برگزار می‌شود و توانایی‌های دانش‌آموزان ۱۵ ساله را در سه حوزه اصلی؛ خواندن، ریاضی و علوم ارزیابی می‌کند.
بر اساس نتایج آزمون PISA در سال‌های اخیر، دانش‌آموزان ایرانی عملکردی پایین‌تر از میانگین جهانی داشته‌اند. برای مثال، در آزمون سال ۲۰۱۸ که آخرین داده رسمی منتشرشده است، ایران در ریاضیات رتبه ۶۶ از میان ۷۹ کشور، در علوم رتبه ۶۰، و در خواندن رتبه ۶۴ را کسب کرده است. این آمار نشان می‌دهد که کیفیت آموزش در مدارس ایرانی در مقایسه با بسیاری از کشورهای دیگر نیاز به بهبود دارد.
یکی از دلایل اصلی پایین بودن کیفیت آموزش در ایران، میزان پایین سرمایه‌گذاری دولت در این بخش است. در سال ۱۴۰۳، دولت ایران حدود ۲۰۷ هزار میلیارد تومان بودجه برای وزارت آموزش و پرورش اختصاص داده است که تنها ۳.۹ درصد از کل بودجه کشور را تشکیل می‌دهد. این در حالی است که سازمان یونسکو توصیه می‌کند کشورها دست‌کم ۱۵ تا ۲۰ درصد بودجه خود را به آموزش اختصاص دهند.
در مقایسه، آمریکا بیش از ۲۷۰ میلیارد دلار، ژاپن ۲۶۰ میلیارد دلار و عربستان سعودی بیش از ۵۰ میلیارد دلار به بخش آموزش اختصاص می‌دهند. این ارقام نشان‌دهنده شکاف جدی در حمایت مالی از نظام آموزشی کشور است.
در حالی که آموزش پایه در ایران با چالش‌هایی جدی روبه‌روست، آموزش عالی در حال تجربه رشد و توسعه قابل توجهی است. طبق رتبه‌بندی تایمز ۲۰۲۳، ۲۹ دانشگاه ایرانی در میان ۱۰۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار گرفته‌اند. دانشگاه‌های تهران، صنعتی شریف، صنعتی اصفهان و علوم پزشکی تهران از جمله مؤسسات علمی هستند که در سطح بین‌المللی مطرح شده‌اند.
همچنین حضور چشمگیر دانشجویان ایرانی در مقاطع تحصیلات تکمیلی در کشورهای مختلف، نشان‌دهنده پتانسیل بالای علمی کشور در سطوح عالی است.
در یک نگاه کلی، می‌توان گفت که ایران از نظر زیرساخت‌های آموزشی و دسترسی به آموزش در وضعیت متوسطی قرار دارد؛ نه در میان کشورهای ضعیف، و نه در جمع کشورهای برتر جهان. مهم‌ترین چالش‌ها شامل پایین بودن کیفیت آموزش عمومی، کمبود منابع مالی، و ضعف در شیوه‌های نوین تدریس است.
از سوی دیگر، رشد آموزش عالی، توسعه دانشگاه‌ها، و علاقه‌مندی جوانان به تحصیلات آکادمیک نقاط امیدبخش این سیستم محسوب می‌شوند.
در نهایت، اگر ایران بخواهد در عرصه جهانی رقابت کند و جایگاه علمی خود را ارتقا دهد، نیازمند اصلاحات اساسی در سیاست‌های آموزشی، سرمایه‌گذاری بیشتر در منابع انسانی و ارتقای کیفیت آموزش در سطوح ابتدایی و متوسطه خواهد بود.
پایان//
آخرین اخبار
وقتی لبخند کودکان محو می‌شود؛ زنگ خطر افسردگی در نسل فردا
افسردگی دیگر فقط یک بیماری بزر...
1404-01-18
«نه گفتن»؛ مهارتی حیاتی برای محافظت از کودکان در برابر فشارهای اجتماعی
متخصصان روان‌شناسی تأکید دارند...
1404-01-18
بررسی جایگاه آموزشی ایران در مقایسه با میانگین جهانی؛ ایران کجای نقشه آموزش جهان ایستاده است؟
ایران در مقایسه با کشورهای توس...
1404-01-18
بلوغ زودرس؛ چرا کودکان به سرعت بزرگ می‌شوند؟
بلوغ زودرس، آغاز تغییرات فیزیک...
1404-01-17
احیای هنر از لنز نگاه کودکانه؛ مروری بر فعالیت‌های انجمن عکاسی کودک و نوجوان در کانون پرورش فکری
علیرضا کریمی صارمی، عکاس باساب...
1404-01-17