در نشست میزگرد تخصصی شعر کودک و نوجوان مطرح شد

شعر نوجوان در بحران؛ توصیف‌زدگی، بی‌هویتی و کم‌اقبالی ناشران!

شعر نوجوان با چالش‌هایی مانند کم‌توجهی مخاطبان، ضعف در محتوای مفهومی و سیطره توصیف‌گرایی روبه‌روست. در عین حال، ناشران نیز به دلیل عدم استقبال بازار، از سرمایه‌گذاری در این حوزه عقب‌نشینی کرده‌اند.

به گزارش پایگاه تحلیلی خبری آزنیک، چندی قبل میزگرد تخصصی شعر کودک و نوجوان با موضوع «محتوا در شعر نوجوان» در سالن صفارزاده حوزه هنری برگزار شد. این نشست با حضور شاعران برجسته این حوزه، از جمله ناصر کشاورز، غلامرضا بکتاش، مریم زندی، طاهره شهابی، اکرم سادات هاشمی‌پور، حامد محقق و سورنا جوکار، به بررسی وضعیت و چالش‌های شعر نوجوان اختصاص داشت.

ادبیات کودک و نوجوان؛ سرگرمی یا آموزش فرهنگی؟

در ابتدای نشست، سورنا جوکار، شاعر و دبیر این میزگرد، به اهمیت آشنایی مخاطب با ادبیات کودک و نوجوان اشاره کرد و گفت: «اگر نوجوان از سنین پایین با ادبیات آشنا شود، در بزرگسالی به کتاب‌خوانی حرفه‌ای‌تر تبدیل خواهد شد.» وی همچنین از استفاده ابزاری از ادبیات کودک و نوجوان انتقاد کرد و بر نقش آن در انتقال فرهنگ، تاریخ و زبان فارسی تأکید داشت.

جوکار با اشاره به برنامه‌های مرکز آفرینش‌های حوزه هنری برای شعر کودک و نوجوان افزود: «در سال آینده تلاش خواهیم کرد یک بانک اطلاعاتی قوی برای پژوهش در ادبیات کودک و نوجوان ایجاد کنیم، چرا که در حال حاضر منابع داخلی کافی برای نقد و بررسی این حوزه در دسترس نیست.»

چالش‌های شعر نوجوان از نگاه ناصر کشاورز

ناصر کشاورز، شاعر پیشکسوت این حوزه، با تأکید بر اهمیت دقت در تولید آثار ادبی گفت: «حتی پس از سال‌ها فعالیت، ادعایی در مورد شعر کودک ندارم، چه برسد به شعر نوجوان. برخی شاعران جوان پس از چاپ دو کتاب، نظریه‌پردازی می‌کنند، در حالی که نیاز به تأمل و تجربه‌اندوزی بیشتری وجود دارد.»

وی به پیچیدگی‌های دوره نوجوانی اشاره کرد و افزود: «نوجوان‌ها اغلب به دنبال احساس استقلال هستند و از کتاب‌هایی که ظاهر کودکانه دارند پرهیز می‌کنند. این باعث شده استقبال از کتاب‌های شعر نوجوان کمتر شود.» کشاورز همچنین با اشاره به تأثیر فضای مجازی بر نوجوانان، لزوم ایجاد جاذبه‌های فرهنگی برای رقابت با محصولات خارجی را مطرح کرد.

لزوم شناخت دقیق مخاطب نوجوان

مریم زندی، شاعر حاضر در این میزگرد، درباره شناخت نیازهای نوجوانان در شعر گفت: «یکی از چالش‌های اصلی، درک درست از دنیای نوجوانان است. این نسل با سرعت تغییر می‌کند و برای ارتباط بهتر، باید علایق، محیط تربیتی و دایره واژگانی آن‌ها را بشناسیم.»

وی همچنین انتقاد کرد که پرداخت بیش از حد به طبیعت در شعر نوجوان، بدون در نظر گرفتن دغدغه‌های واقعی آن‌ها، باعث کاهش جذابیت این آثار شده است. زندی گفت: «در شعر نوجوان، باید به موضوعاتی مانند تنهایی و احساسات عمیق این گروه سنی پرداخته شود، نه صرفاً توصیف طبیعت.»

دخالت ناشران در محتوای شعر؛ آری یا نه؟

در بخش دیگری از نشست، موضوع تعامل بین شاعر و ناشر مورد بحث قرار گرفت. ناصر کشاورز در این زمینه اظهار داشت: «نباید ناشر به شاعر دیکته کند که چه بنویسد. من همیشه شرط می‌گذاشتم که علاوه بر کارهای سفارشی، بتوانم آثاری که خودم به آن‌ها علاقه دارم نیز منتشر کنم.»

وی همچنین به عدم استقبال گسترده از کتاب‌های برگزیده جشنواره‌ها اشاره کرد و گفت: «باید بررسی کنیم چرا این آثار به پرفروش‌ترین‌ها تبدیل نمی‌شوند. آیا مردم به جشنواره‌ها اعتماد ندارند یا مسئله دیگری در میان است؟»

لزوم تحول در محتوای شعر نوجوان

غلامرضا بکتاش، دیگر شاعر حاضر در نشست، بر ضرورت ایجاد نوآوری در شعر نوجوان تأکید کرد و گفت: «شعر نوجوان بیش از حد به توصیف طبیعت پرداخته و از مفاهیم عمیق فاصله گرفته است. همان‌طور که انیمیشن‌های امروزی به سمت مفاهیم جدی‌تر حرکت کرده‌اند، شعر نوجوان نیز باید محتوای مفهومی‌تری داشته باشد.»

در پایان این نشست، شاعران حاضر بر لزوم تغییر رویکرد در شعر نوجوان، پرهیز از تکرار موضوعات کلیشه‌ای و توجه به دغدغه‌های واقعی نوجوانان تأکید کردند. این نشست، که با گفت‌وگوهای چالشی همراه بود، زمینه‌ای برای بررسی مسیر آینده شعر نوجوان در ایران فراهم کرد.

پایان//