به گزارش پایگاه تحلیلی خبری آزنیک، نخستین نشست «نوجوان ایرانی» با محوریت مروری بر یافتهها و رویکردهای پژوهشی و علمی حوزه نوجوان، به همت اندیشکده امید مؤسسه سوره امید در سالن مهر حوزه هنری برگزار شد؛ نشستی که همزمان با رونمایی از کتاب دو جلدی «نوجوان ایرانی»، کوشید تصویری دقیقتر، علمیتر و بهدور از کلیشههای رایج از جهان پیچیده نوجوان امروز ارائه دهد.
در این نشست، چهرههایی از حوزههای روانشناسی، سیاستگذاری فرهنگی و رسانهای حضور داشتند؛ از جمله رضا پورحسین رئیس دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، محسن دنیوی مدیر گروه سیاستگذاری پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی، صادق باطنی رئیس مرکز کودک و نوجوان صدا و سیما و عباس جواهری رواندرمانگر و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران.
«نوجوان ایرانی»؛ حاصل چهار سال پژوهش نظاممند
در ابتدای نشست، مجید مجیدی مدیر اندیشکده امید، با اشاره به افزایش حساسیت اجتماعی نسبت به مسئله نوجوانان گفت:«این روزها نوجوانان به یکی از موضوعات پرچالش و پرگفتوگوی جامعه تبدیل شدهاند، اما بخش زیادی از این گفتوگوها متکی بر کلیشهها و برداشتهای رسانهای است.»
او در توضیح چرایی برگزاری این نشست و انتشار کتاب «نوجوان ایرانی» در گفتوگوی اختصاصی با آزنیک توضیح داد:«حدود چهار سال است که بهطور جدی در حوزه نوجوان پژوهش میکنیم. یکی از مهمترین پروژههای ما، مرور نظاممند پژوهشهای ۳۰ سال گذشته در حوزه نوجوانی بود. در این مسیر، حدود ۳۰۰۰ پژوهش شناسایی شد و پس از پالایش علمی، ۷۰۰ پژوهش در ۹ دسته موضوعی طبقهبندی و در قالب دو مجلد نوجوان ایرانی یک و دو منتشر شد.»
به گفته مجیدی، هدف از انتشار این اثر صرفاً تولید یک کتاب دانشگاهی نبوده است:«دغدغه ما این بود که دست پژوهشگران، سیاستگذاران، مربیان و کنشگران فرهنگی را پر کنیم. به همین دلیل، تصمیم گرفتیم رونمایی کتاب بهانهای برای یک نشست علمی باشد، نه یک برنامه نمادین.»
زندگی به مثابه بازی؛ وقتی نوجوانی در جهان گیمیفایشده معنا مییابد
محسن دنیوی در سخنرانی خود با تمرکز بر مفهوم «بازیوارسازی» یا گیمیفیکیشن، به تحولات بنیادین معنای زندگی در جهان معاصر پرداخت. او با اشاره به رواج این مفهوم در آموزش، کار و زیست روزمره گفت:«در نیمه دوم قرن بیستم، بازی از یک افزونه سرگرمکننده به ضرورتی در زندگی تبدیل شد؛ تا جایی که امروز با ایدهای مواجه هستیم که زندگی به مثابه بازی تعریف میشود.»
دنیوی با هشدار نسبت به پیامدهای این وضعیت، نوجوانی را یکی از مستعدترین دورهها برای غرق شدن در این منطق دانست و تأکید کرد:«اگر همه چیز به بازی تبدیل شود، انسان نیز به بازیگر تبدیل میشود. در چنین شرایطی، کنترل بدون درد و بدون مقاومت اعمال میشود.»
او بازگشت به امر جدی و معنادار در زندگی را تنها راه برونرفت از این وضعیت دانست و گفت:«در پایان بازی، چیزی باقی نمیماند؛ اما باور عمیق و ایستادن پای ارزشها، زندگی را معنادار میکند.»
جهان نوجوان اصلاً ساده نیست
رضا پورحسین با نقد کاربرد ترکیب «کودک و نوجوان» گفت:«نوجوانی مرحلهای است که از کودکی کنده میشود و جهان روانی مستقل و پیچیدهای دارد.»
او نوجوانی را دورهای گذرا، پرتنش و چندرغبتی توصیف کرد و افزود:«نوجوان درگیر پرسش هویت است؛ میپرسد من کیستم، کجا ایستادهام و به کجا میروم. انتظار هویت شفاف در این دوره، انتظار نادرستی است.»
پورحسین یکی از مهمترین چالشهای نوجوان امروز را زیست همزمان در جهان واقعی و مجازی دانست و از پدیدهای با عنوان «سندرم پل شکسته» نام برد؛ وضعیتی که نوجوان ناچار است مدام میان دو جهان با منطقهای متفاوت رفتوآمد کند.
رسانه، نسل جدید و شکافهای فرهنگی
صادق باطنی رئیس مرکز کودک و نوجوان صدا و سیما، با تمرکز بر تحولات نسلی گفت:«نسلهای جدید، قهرمانان و رؤیاهای خود را از بسته مصرف رسانهای میگیرند. وقتی رسانه، رستم و تختی را معرفی نمیکند، طبیعی است نوجوان آنها را نشناسد.»
او با تشریح تجربه موج کرهای (کیپاپ و کیدراما) نشان داد چگونه سیاستگذاری فرهنگی هدفمند میتواند ذائقه نسلی را تغییر دهد و تأکید کرد:«تغییر ابزار شناخت از مکتوب به دیجیتال، به تغییر هویت منجر میشود.»
نوجوانی؛ دورهای طلایی برای سرمایهگذاری تربیتی
عباس جواهری با تأکید بر لزوم تفکیک «نوجوان» از «محیط جدید نوجوان» گفت:«نوجوان در وضعیت بینابینی است؛ نه کودک و نه بزرگسال. همین امر باعث سوءتفاهمهای فراوان در مواجهه با او میشود.»
او نوجوانی را دورهای تعیینکننده برای مسیر بزرگسالی دانست و تصریح کرد:«نوجوانی یک دوره فوقالعاده برای سرمایهگذاری تربیتی و روانی است. بسیاری از انتخابهای بزرگسالی، ریشه در تجربههای این دوره دارد.»
جواهری با اشاره به پژوهشهای انجامشده در حوزه هوش مصنوعی هشدار داد:«هوش مصنوعی تغییراتی عمیقتر از اینترنت ایجاد کرده است. هیچ راهی وجود ندارد جز اینکه ما وارد جهان نوجوان شویم؛ مسئله بسیار جدیتر از آن است که تصور میکنیم.»
عبور از نگاه کلیشهای؛ هدف اصلی اندیشکده امید
مجید مجیدی در پایان این نشست در گفتوگو با آزنیک، هدف اصلی مجموعه نشستهای «نوجوان ایرانی» را چنین جمعبندی کرد:«هدف ما این است که نگاهمان به نوجوانی، دقیقتر، علمیتر و روشمندتر شود و از برساختههای کلیشهای رسانهای فاصله بگیریم.»
به گفته او، این نشست آغاز یک مسیر است و قرار است بهصورت فصلی یا ششماهه با موضوعات پرچالش نوجوانان ادامه پیدا کند؛ نشستی که مخاطب اصلی آن والدین، مربیان، سیاستگذاران و کنشگران حوزه نوجوان هستند، نه خود نوجوانان.
در پایان این برنامه، از کتاب دو جلدی «نوجوان ایرانی» رونمایی شد؛ اثری که میکوشد با تکیه بر سه دهه پژوهش علمی، تصویری واقعبینانهتر از نوجوان ایرانی امروز ارائه دهد و گامی در جهت سیاستگذاری آگاهانهتر در این حوزه بردارد.
پایان//
آخرین اخبار
درخشش نمایش «دشمن خدا» با چهار جایزه در جشنواره تئاتر کودک و نوجوانان
نمایش «دشمن خدا» به کارگردانی...
1404-09-23
ساماندهی حریم تئاتر شهر؛ پایان مزاحمتها و آغاز نظم فرهنگی
نشست پرسش و پاسخ پروژه «حریم ت...
1404-09-23
چهارمین دوره رویداد سراسری نمایشنامهخوانی «توکا» افتتاح شد
چهارمین دوره رویداد سراسری نما...
1404-09-23
آموزش حافظهمحور، خلاقیت کودکان را خاموش میکند
آزاده رسالتمنش، مدرس و کارگرد...
1404-09-23
برندگان جشنواره فرهنگیهنری «ماهک» معرفی شدند
ماهک، گامی مؤثر در مسیر تحقق ش...
1404-09-22