در گفت‌وگو با آزنیک مطرح شد

آموزش تربیت جنسی؛ حق فراموش‌شده‌ی کودکان در ایران

محمدمهدی سید ناصری، حقوقدان و پژوهشگر حقوق بین‌الملل کودکان، در گفت‌وگو با آزنیک با تأکید بر ضرورت آموزش تربیت جنسی در ایران، این آموزش را حق مسلم کودکان و ابزاری مؤثر برای پیشگیری از خشونت‌های جنسی دانست.

به گزارش پایگاه تحلیلی خبری آزنیک، در شرایطی که مرزهای سنت و مدرنیته در بسیاری از جوامع در هم تنیده‌اند، مسأله‌ی آموزش تربیت جنسی به کودکان همچنان یکی از چالش‌برانگیزترین موضوعات حقوق کودک در ایران باقی مانده است. در این میان، نبود آموزش رسمی و جامع در این حوزه، زنگ خطری است که سلامت روانی و جسمی کودکان را تهدید می‌کند. برای بررسی این موضوع، با دکتر محمدمهدی سید ناصری، حقوقدان، مدرس دانشگاه و پژوهشگر حقوق بین‌الملل کودکان گفت‌وگو کرده‌ایم.

با وجود هشدارهای نهادهای بین‌المللی، چرا آموزش تربیت جنسی همچنان در ایران جایگاهی ندارد؟
دکتر سید ناصری با تأکید بر اهمیت حقوق بنیادین کودک در حوزه آموزش و سلامت می‌گوید: «متأسفانه در فضای اجتماعی و آموزشی ایران، موضوع آموزش جنسی همچنان با سوءتفاهم‌های جدی مواجه است. در حالی که در ادبیات حقوق کودک، تربیت جنسی نه به معنای ترویج رابطه جنسی، بلکه به معنای توانمندسازی کودک در شناخت بدن، مرزها، مفهوم رضایت و نحوه مقابله با خشونت است. نادیده‌ گرفتن این آموزش‌ها، کودک را در برابر آسیب‌های پنهان و مزمن بی‌دفاع می‌گذارد.»

فقدان چارچوب قانونی، بزرگ‌ترین مانع
به گفته این حقوقدان، یکی از اصلی‌ترین موانع پیش‌روی آموزش تربیت جنسی، فقدان چارچوب‌های قانونی شفاف و نهادینه‌سازی این آموزش در ساختارهای رسمی است: «با اینکه ایران به کنوانسیون حقوق کودک پیوسته و متعهد به اجرای مفاد آن است، اما همچنان در حوزه‌هایی مثل آموزش سلامت جنسی، شاهد خلأهای جدی در سیاست‌گذاری هستیم. این در حالی است که مواد ۱۳، ۱۹، ۲۴، ۲۸، ۲۹ و ۳۴ این پیمان‌نامه به‌صراحت بر حق کودک در دریافت آموزش‌هایی برای محافظت از خود تأکید دارند.»

حق آموزش، نه امتیاز فرهنگی
سید ناصری با اشاره به اینکه آموزش تربیت جنسی یک «حق» است، نه یک انتخاب فرهنگی، تصریح می‌کند: «در دنیای امروز، محافظت از کرامت انسانی کودک بدون آموزش تربیت جنسی ممکن نیست. این آموزش، ستون پیشگیری از خشونت و تقویت اعتماد به نفس در کودکان است. در کشورهایی که چنین آموزش‌هایی را در مدارس نهادینه کرده‌اند، نرخ سوءاستفاده‌های جنسی به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافته است.»

راهکارهای حقوقی موجود در ایران
وی همچنین به ظرفیت‌های حقوق داخلی برای اجرای این آموزش اشاره می‌کند: «با وجود نبود قانون مشخص، می‌توان با تفسیر اصولی از قانون اساسی—از جمله اصول ۳، ۲۰، ۲۱، ۳۰ و ۴۳—و بهره‌گیری از اسناد بالادستی مثل سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش، زمینه‌ی تدوین و اجرای آموزش‌های پیشگیرانه را فراهم کرد. حتی می‌توان در قالب اصلاح قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، حق آموزش خودمراقبتی و سلامت جنسی را به‌عنوان یکی از اشکال حمایت قانونی تعریف کرد.»

پایان یک سکوت یا آغاز یک بحران؟
در پایان این گفت‌وگو، دکتر سید ناصری هشدار می‌دهد: «جامعه امروز در برابر دو راهی روشن قرار دارد؛ یا با پافشاری بر انکار، به بازتولید سکوت و آسیب ادامه دهد، یا با پذیرش علمی و آگاهانه‌ی ضرورت آموزش جنسی، گامی مؤثر در جهت حفظ کرامت و امنیت کودکان بردارد. انتخاب دوم، هرچند دشوارتر، اما مسئولانه‌تر و انسانی‌تر است.»

پایان//