آزنیک، گزارش می‌دهد؛

به حق کودکان بر آموزش در فضای سایبر احترام بگذاریم

امروزه برخورداری از آموزش و پرورش همانند برخورداری از آب و غذا برای ادامه حیات امری ضروری و از این جهت به یکی از حقوق اساسی کودکان نسبت به خانواده و جامعه تبدیل شده است.

به گزارش پایگاه تحلیلی خبری آزنیک، امروزه برخورداری از آموزش و پرورش همانند برخورداری از آب و غذا برای ادامه حیات امری ضروری و از این جهت به یکی از حقوق اساسی کودکان نسبت به خانواده و جامعه تبدیل شده است. همچنین اصل عدم تبعیض گنجانده شده در منشور ملل متحد، اعلامیه جهانی حقوق بشر و سایر اسناد بین‌المللی خاص از جمله پیمان‌نامه‌ي حقوق کودک ایجاب می‌نماید که دولت‌های عضو با وضع مقررات و پیش‌بینی اقدامات لازم، برابری کودکان را در بهره‌مندی از حقوق و آزادی‌های مقرر در اسناد حقوق بشری تضمین نمایند. 

لذا همانطور که می‌دانیم، کودکان، اصلی‌ترین سرمایه آینده هر کشور محسوب شده و توسعه و پیشرفت هر جامعه‌ای در گرو رشد و بالندگی آن‌هاست و این امر محقق نمی‌شود مگر با احقاق حقوق کودکان، ضمن توسل به سیاستگذاری عمومی کودک مدار، همانطور که مورد تاکید کنوانسیون حقوق کودک قرار گرفته، به‌نحوی که اتخاذ کلیه راهبرد‌ها و اقدامات اجرایی را منوط به رعایت مصالح عالیه کودکان کرده است. 

فضای سایبر دسترسی کودکان به آموزش فراگیر با کیفیت بالا ازجمله منابع قابل اعتماد برای یادگیری رسمی، و غیررسمی و مستقلانه را تا حد زیادی امکان‌پذیر می‌کند. همچنین، استفاده از فناوری‌های دیجیتال تعامل میان معلم و دانش‌آموز را تقویت می‌کند. اهمیت فناوری های دیجیتالی در بهبود دسترسی به آموزش و حمایت از یادگیری و مشارکت آن‌ها در فعالیت‌های فوق برنامه امری برجسته است. 

کشورهای متعهد در کنوانسیون حقوق کودک می‌بایست از مؤسسات آموزشی و فرهنگی همچون کتابخانه‌های عمومی و تخصصی و موزه‌ها برای امکان دسترسی کودکان به منابع گوناگون یادگیری و آموزش در محیط دیجیتال حمایت کنند، ازجمله منابع بومی و منابع به زبان‌هایی که کودکان می‌فهمند. این منابع و دیگر منابع ارزشمند از مشارکت کودکان با اقدامات خلاقانه، مدنی و فرهنگی خود حمایت می‌کنند و آن‌ها را قادر به یادگیری انلاین و دائمی می‌کنند.

 کشورهای متعهد می‌بایست به‌طور عادلانه بر زیرساخت‌های فناوری در مدارس و دیگر مکان‌های یادگیری سرمایه گذاری کنند تا از در دسترس بودن و مقرون به صرفه بودن تعداد کافی رایانه، پهنای باند با کیفیت بالا و پر سرعت و منبع پایدار برق، آموزش معلمان درخصوص استفاده از فناوری‌های آموزش دیجیتال، دسترسی و نگهداری به‌موقع فناوری‌های مدرسه اطمینان یابند. همچنین باید از ایجاد و انتشار منابع آموزشی دیجیتالی متنوع و با کیفیت به زبان‌هایی که کودکان می‌فهمند حمایت کنند و اطمینان یابند که نابرابری‌های موجود، مانند مواردی که دختران تجربه می‌کنند، تشدید نمی‌شود. 

کشورهای متعهد باید مطمئن شوند که استفاده از فناوری‌های دیجیتال آموزش حضوری را خدشه دار نمی‌کند و برای اهداف آموزشی توجیه پذیراست.  برای کودکانی که حضور فیزیکی در مدرسه ندارند یا برای کسانی که در مناطق دور افتاده یا در موقعیت‌های محروم یا آسیب‌پذیر زندگی می‌کنند، فناوری‌های آموزشی دیجیتال دسترسی به آموزش از راه دور با تلفن همراه را امکان‌پذیر می‌کند. 

همچنین محصولات و خدمات آموزش دیجیتال باعث ایجاد یا تشدید نابرابری در دسترسی کودکان به خدمات آموزشی حضوری نمی‌شود. بازی و تعاملات محیط دیجیتال باعث افزایش حق کودکان در فرهنگ و اوقات فراغت و بازی می‌شود که برای رفاه و رشد آنان ضروری است. کودکان در هر سنی از طریق درگیرشدن با طیف گسترده‌ای از محصولات و خدمات دیجیتال، به انتخاب خود، لذت و علاقه و آرامش را تجربه کرده‌اند، اما نگران اند که ممکن است بزرگسالان اهمیت بازی‌های دیجیتال و نحوه اشتراک آن را درک نکنند.

اشکال دیجیتالی فرهنگ و تفریح و بازی باید از کودکان حمایت کند و به آنان سود برساند و هویت‌های مختلف کودکان، به‌ویژه هویت فرهنگی، زبان‌ها و میراث فرهنگی آنان را ارتقا دهد. آنها می‌توانند مهارت‌های اجتماعی، یادگیری، فعالیت‌های خلاقانه کودکان مانند موسیقی و هنر و احساس تعلق و فرهنگ مشترک کودکان را تسهیل کنند. مشارکت در زندگی فرهنگی آنلاین به خلاقیت، هویت، انسجام اجتماعی و تنوع فرهنگی کمک می‌کند. 

کشورهای متعهد به کنوانسیون حقوق کودک می‌بایست اطمینان حاصل یابند که کودکان این فرصت را دارند که از اوقات فراغت خود برای آزمایش فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی، ابراز وجود و شرکت در زندگی فرهنگی به صورت آنلاین استفاده کنند. کشورهای متعهد باید مراقبت کنند و در صورت لزوم با عرضه کنندگان خدمات دیجیتال همکاری کنند تا اطمینان حاصل شود که در اوقات فراغت کودکان، فناوری‌ها و خدمات دیجیتالی در نظر گرفته شده که قابل دسترسی برای کودکان است تأثیر دارد، توزیع و به روش‌هایی استفاده می‌شود که فرصت‌های کودکان برای ارتقای فرهنگ، تفریح و بازی را افزایش می‌دهد. این می‌تواند شامل تشویق به نوآوری در بازی دیجیتال و فعالیت‌های مربوط به آن باشد که از استقلال و رشد شخصی و لذت بردن کودکان پشتیبانی می‌کند.

 کشورهای متعهد باید اطمینان یابند که ارتقای فرصت‌های فرهنگی، اوقات فراغت و بازی در محیط دیجیتال با ارائه گزینه‌های جذاب در مکان های فیزیکی محل زندگی کودکان تعادل دارد. به ویژه در سال‌های اولیه، کودکان عمدتا از طریق بازی، شامل حرکت بدنی و تعامل مستقیم رو در رو با سایر افراد، به زبان، هماهنگی، مهارت‌های اجتماعی و هوش هیجانی دست می‌یابند. تعاملات دیجیتالی به یک عنصر جدایی ناپذیر از زندگی ما تبدیل شده و تکنولوژی‌های جدید روز به روز در حال دگرگون ساختن سبک زندگی گذشته و خلق مفاهیم جدید هستند. 

انقلاب صنعتی چهارم نمایانگر یک تغییر فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است که ما را از دوره دیجیتال اواخر دهه ۱۹۹۰ میلای و اوایل قرن بیستم به دوره اتصالات تعبیه شده می‌برد که بوسیله رایج بودن استفاده فناوری در جامعه شناسایی می‌شود. این تغییرات درک ما از دنیای اطرافمان را تغییر خواهد داد. از همین رو سوالی که ذهن بیشتر افراد را به خود مشغول کرده است این است که؛ انقلاب صنعتی چهارم چه تاثیری بر آینده‌ی مشاغل دارد؟ و چه مهارت‌های جدیدی را باید یاد بگیریم؟ هر تغییری از آموزش شروع می شود و نقش آموزش به کودکان امروز بسیار مهم است. طبق تحقیقات صورت گرفته کشورهایی که کودکان را هرچه بهتر برای شغل های آینده آماده می‌کنند عبارتند از سنگاپور، ژاپن، کره جنوبی، کانادا، استونی و فنلاند.

 وقتی که از کارفرمایان خواسته می‌شود که مهارت هایی که امروزه کودکان باید توسعه دهند و فرا بگیرند تا امنیت شغلی خود را در انقلاب چهارم صنعتی حفظ کنند، اغلب کارفرمایان به اصطلاح {مهارت های نرم}، که به مجموعه‌ای از ویژگی‌هایی که توانایی‌های اجتماعی و فرهنگی مانند شبکه‌سازی، ارتباطات، مذاکره و فن بیان، تیم سازی و حل مسئله اشاره دارد. در عصر انقلاب صنعتی چهارم شاهد شکل گیری نظم نوینی از اجتماع بشری خواهیم بود که در این فضا که آسیب‌های متعددی کودکان را تهدید می‌کند، موضوع حمایت از حقوق بنیادین کودکان در عصر تکنولوژی، مسئله‌ای مهم و درخور توجه است.

محمدمهدی سیدناصری
مدرس دانشگاه و پژوهشگر حقوق بین‌الملل کودکان

پایان//