بازی درمانی برای اضطراب جدایی کودکان با روش‌های اصولی و علمی

اضطراب جدایی در کودکان یکی از چالش برانگیزترین مسائلی است که والدین با آن روبه‌رو می‌شوند. بازی درمانی یکی از به‌روزترین و موثرترین روش‌ها جهت درمان اضطراب جدایی کودکان است که در این مقاله در کنار معرفی سایر روش‌های علمی به بررسی تاثیرات آن بر کودکان می‌پردازیم.

بازی درمانی برای اضطراب جدایی یک روش موثر برای درمان اضطراب جدایی در کودکان است. این نوع اضطراب معمولاً به دلیل جدایی از والدین یا سرپرستان ایجاد می‌شود. بازی درمانی از طریق بازی و فعالیت‌های ساختاری کمک می‌کند تا کودکان به طور طبیعی احساسات خود را بیان کنند و در موقعیت های مختلف بدون حضور والدین بتوانند اضطراب خود را مدیریت کنند.

 اختلال اضطراب جدایی کودک چیست؟

اختلال جدایی یا اضطراب جدایی کودک Separation Anxiety Disorder  یک اختلال روانی است که معمولاً در کودکان بین سنین ۶ ماه تا 3 سال شروع می‌شود و ممکن است تا سنین بالاتر نیز ادامه یابد. این اختلال با ورود به محیط‌های جدید و جدایی کودکان از والدین ایجاد می‌شود و موجب ایجاد استرس و نگرانی می‌گردد. علائم اختلال اضطراب جدایی کودک می‌تواند شامل موارد زیر باشد.

ترس و وابستگی:

کودک به شدت از جدا شدن از والدین خود می‌ترسد و حتی ممکن است امور روزمره‌ مثل رفتن به مهدکودک یا مدرسه برایش دشوار باشد. همچنین ترس از مرگ والدین، خوابیدن در منزل اشخاص دیگر یا اتاق جداگانه و وابستگی شدید به خوابیدن کنار والدین از نشانه‌های اضطراب جدایی در کودکان هستند.

علائم جسمی:

مانند سرفه، استفراغ، سردرد یا درد شکم می‌تواند ناشی از اضطراب جدایی باشد که به عنوان واکنش به استرس جدایی بروز می‌کنند.

برای تشخیص و درمان اضطراب جدایی در کودکان توصیه می‌شود با یک روانشناس یا پزشک متخصص کودکان مشورت کنید. آن‌ها می‌توانند به کمک علم روانشناسی شرایط کودک را ارزیابی کنند و راهنمایی‌های لازم را برای مدیریت این اختلال ارائه دهند.

دلایل بروز اضطراب جدایی کودک

دلایل مختلفی برای بروز اختلال اضطراب در کودکان وجود دارد. این اختلال تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله عوامل محیطی، فردی و ژنتیکی است. در زیر به چندین عامل کلیدی که ممکن است به بروز اضطراب جدایی در کودکان منجر شود اشاره خواهیم کرد.

تجربه جدایی ناگهانی:

جدایی از والدین به طور ناگهانی مانند مهاجرت یا طلاق می‌تواند باعث ایجاد استرس و اضطراب در کودکان شود.

تجربیات منفی در زمینه جدایی:

تجربیات ناپسند یا ترسناک در مورد جدایی در ذهن کودک می‌ماند و باعث ایجاد اضطراب می‌شود. 

اختلالات ارتباطی با والدین:

روابط نامناسب یا ناپایدار با والدین منجر به بروز اضطراب جدایی در کودکان می‌شود. ارتباط امن با والدین معمولاً به پیشگیری از اضطراب جدایی کمک می‌کند.

درمان اضطراب جدایی در کودک

در درمان اضطراب جدایی در کودکان ترکیبی از روش‌های روانشناسی و مدیریتی به کار می‌رود. این روش‌ها شامل مشاوره روانشناسی، آموزش به والدین در زمینه حفظ ارتباط امن با کودک، تمرینات مدیریت اضطراب مانند تکنیک‌های آرام‌بخشی و همکاری با مدرسه است. با این حال در مقایسه با این روش‌ها استفاده از بازی درمانی برای اضطراب جدایی کودک کمتر مورد توجه قرار گرفته است، در حالی که تأثیرات مثبتی بر کاهش اضطراب کودک، بهبود توانایی بیان احساسات، ایجاد امنیت و تسلط بر محیط جدید دارد. در ادامه  نقش بازی درمانی برای اضطراب کودک را بیشتر مورد بررسی قرار می‌دهیم.

مشاوره روانشناسی کودک

متخصص روانشناسی کودک ممکن است از روش‌های مختلفی مانند روش‌های شناختی-رفتاری، رفتاری و روش‌های حمایتی استفاده کند. این روش‌ها به کودکان کمک می‌کنند تا در مواجه با جدایی واکنش بهتری داشته باشند.

آموزش به والدین

آموزش به والدین در زمینه نحوه ایجاد و حفظ ارتباط امن با کودک می‌تواند در کنترل اضطراب کودک موثر باشد. این امر شامل توانمندسازی والدین برای ارائه حمایت، آرام کردن کودکان و ایجاد محیط امن برای آنها می‌شود.

تمرینات مدیریت اضطراب

آموزش تکنیک‌های آرام‌بخش مثل تنفس عمیق، مدیتیشن، یوگا و تکنیک‌های تفریحی به کودک کمک می‌کند تا با استرس و اضطراب خود مقابله کند.

مشارکت مدرسه

همکاری با مدرسه و ارتباط موثر بین والدین و معلمان می‌تواند به مدیریت اضطراب جدایی کودکان کمک کند. اطلاع رسانی به معلمان درباره نیازها و ویژگی‌های خاص کودک نیز می‌تواند موثر باشد.

داروها

در برخی موارد، درمان با داروها ممکن است توصیه شود. اما استفاده از داروها معمولاً به عنوان یک گزینه آخر مد نظر قرار می‌گیرد و توسط پزشک تجویز می‌شود.

تاثیر بازی درمانی برای اضطراب جدایی کودکان

بازی درمانی اضطراب جدایی کودک یک روش موثر و جذاب برای مدیریت اضطراب جدایی کودکان است. این رویکرد به کودکان امکان می‌دهد که از طریق بازی و ارتباط با محیط خود، تجربیات خود را بیان کنند و با احساساتشان کنار بیایند. تاثیرات مثبت بازی برای اضطراب جدایی کودکان شامل موارد زیر است:

1- آرامش و امنیت

بازی درمانی امکان ایجاد یک محیط آرام و امن برای کودکان را فراهم می‌کند. این فرآیند کمک می‌کند تا کودکان به طور تدریجی با افکار و احساسات خود آشنا شوند و احساس امنیت بیشتری پیدا کنند.

2- تقویت مهارت‌های ارتباطی

بازی درمانی به کودکان اجازه می‌دهد تا ارتباطات خود را از طریق بازی و ارتباط با دیگران بهبود بخشند. این مهارت ارتباطی می‌تواند به بهبود ارتباطات خانوادگی و اجتماعی کودکان کمک کند.

3- اشتغال و تفریح

بازی درمانی برای کودکان فرصت مناسبی برای اشتغال فعّال و تفریح فراهم می‌آورد. این فعالیت‌ها می‌توانند به کودکان کمک کنند تا از فشار و استرس جدایی کاسته و به طور سالم با احساسات خود برخورد کنند.

4- آگاهی از احساسات

در روانشانسی کودک، بازی درمانی به کودکان این امکان را می‌دهد تا احساسات خود را بشناسند و بیان کنند. این آگاهی از احساسات می‌تواند به کاهش اضطراب جدایی کمک کند و کودکان را در مدیریت احساساتشان آموزش دهد.

5- تقویت مهارت‌های حل مسئله

از طریق بازی درمانی، کودکان می‌توانند مهارت‌های حل مسئله خود را تقویت کنند. این مهارت‌ها به آنها کمک می‌کند تا در مواجهه با موقعیت‌های جدید و تغییرات، احساسات خود را بهتر مدیریت کنند.

بازی برای اضطراب جدایی

برای درمان اضطراب جدایی کودکان، می‌توان از بازی‌های مختلفی استفاده کرد که به کودکان این امکان را می‌دهد که احساسات خود را بیان کنند و با موقعیت‌های جدید و جدایی مواجه شوند. در زیر، چند بازی و فعالیت که به منظور مدیریت اضطراب جدایی کودکان مفید هستند آورده شده‌ است.

نقش بازی

از نقش بازی به عنوان یک فرصت برای کودکان برای بازیگری نقش‌های مختلف و تجربه دنیای دیگران استفاده کنید. این بازی به آنها کمک می‌کند تا مواجهه با وضعیت‌های جدید را تجربه کنند و احساس کنترل بیشتری داشته باشند.

بازی با عروسک‌ها

بازی با عروسک‌ها به کودکان این امکان را می‌دهد تا احساسات خود را از طریق تعامل با عروسک‌ها بیان کنند. 

بازی با پازل

بازی با پازل به کودکان این امکان را می‌دهد تا با مفهوم جدایی و اتفاقات تغییری مواجه شوند. این فعالیت می‌تواند به تقویت مهارت‌های حل مسئله و تفکر منطقی کودکان کمک کند.

بازی با مهره‌ها یا سازهای ساختمانی

از مهره‌ها یا سازه‌های ساختمانی برای ایجاد یک محیط بازی و تجربه جدید استفاده کنید. این بازی‌ها به کودکان این امکان را می‌دهند تا خلاقیت خود را ابراز کرده و احساس کنترل برخی از جنبه‌های محیط را داشته باشند.

بازی‌های درمانی باید با توجه به سن و نیازهای خاص هر کودک تنظیم شوند. همچنین، توجه به توجیه کودکان، به نقد و تشویق آنها و به بیان احساساتشان نقش مهمی در موفقیت فرآیند درمانی ایفا می‌کند.