پرخاشگری در کودکان بیش فعال را چگونه کنترل و درمان کنیم؟
پرخاشگری در کودکان بیش فعال ناشی از عدم توانایی در نحوه بروز احساسات و مجموعه از عوامل مختلف می‌باشد. با ما همراه باشید تا علل، علائم و راهکارهای درمانی موثر و کاربردی را به شما ارائه دهیم.
پرخاشگری در کودکان بیش فعال یک امر شایع و آزاردهنده است. این کودکان ممکن است به دلیل عدم توانایی در مدیریت احساسات در واکنش به محیط یا همسالان خود رفتارهای پرخاشگرانه‌ای از خود نشان دهند. نقص در توانایی تمرکز می‌تواند موجب افزایش رفتارهای پرخاشگرانه شود. در چنین شرایطی بسیار مهم است که والدین، مربیان و محیط آموزشی با توجه به نیازها و ویژگی‌های این کودکان، استراتژی‌ها و راهکارهای مؤثری را به کار گیرند. آموزش مهارت‌های اجتماعی و همکاری با تیم درمانی یا متخصص علم روانشناسی می‌تواند به کاهش پرخاشگری و افزایش مهارت‌های مدیریت رفتار در این گروه از کودکان کمک کند.
اختلال بیش فعالی چیست؟
برای کنترل پرخاشگری درکودکان بیش فعال قبل از هر چیزی لازم است با مفهوم اختلال بیش فعالی بیشتر آشنا شویم. اختلال بیش فعالی (ADHD) در کودکان ممکن است با نشانه‌های مختلفی در رفتار یا بروز احساسات کودکان همراه باشد. این علائم معمولاً در دوران کودکی آغاز می‌شوند و به تدریج ممکن است تا دوران بزرگسالی نیز ادامه یابند. اختلال بیش فعالی در سه شکل بی‌توجهی، بیش فعالی تکانشی و نوع ترکیبی بیش فعالی تکانشی- بی‌توجهی وجود دارد.
علائم اختلال بیش فعالی در کودکان
همان‌طور که در قسمت قبل عنوان شد، اختلال بیش فعالی در سه شکل مختلف وجود دارد. در ادامه قصد داریم علائم هر یک از انواع اختلال بیش فعالی را بیان کنیم. اما به عنوان یک توضیح مهم باید توجه داشت که برخی از این علائم ممکن است در کودکان بدون ADHD نیز وجود داشته باشد. در صورتی که این علائم به صورت مداوم و در محیط‌های مختلفی نظیر خانه، مدرسه، یا محیط اجتماعی ظاهر شوند و تأثیرات مخربی مانند پرخاشگری در کودکان داشته باشد، ممکن است نشان‌دهنده اختلال بیش فعالی باشد. برای تشخیص دقیق و درمان مناسب بهتر است با یک روانشناس مشورت کنید.
علائم بیش فعالی بی‌توجهی
· دشواری در حفظ توجه و تمرکز بر روی یک وظیفه خاص
· فراموشی در انجام کارها
· ناتوانی در مدیریت وظایف که سبب انجام ناقص کارها یا بروز خطا در انجام آن‌ها می‌شود.
· دشواری در دنبال کردن دستورات و ناتوانی در انجام کامل وظایف
· گمراهی در کارهای روزمره مثل جاگذاشتن و گم کردن وسایل
علائم بیش‌فعالی تکانشی
· حرکت‌های بیش از حد و فعالیت‌های بی‌معنی، به ویژه در محیط‌هایی که نیاز به سکون دارند.
· صحبت بیش‌ازحد و پرخاشگری در مکالمات
· ناتوانی در انجام وظایفی که نیاز به صبر و تمرکز دارند.
· به شدت احساساتی شدن و به طور کلی شدت بالای عواطف
· داشتن استعداد در فعالیت‌های خلاقانه و هنری
علائم بیش فعالی ترکیبی ( بی توجهی – تکانشی )
· ناتوانی در گوش دادن به دیگران
· عدم توجه به جزئیات
· اشتباهات فراوان در وظایف و تکالیف
· تکالیفی که نیاز به توجه و حضور ذهن دارند را نادیده گرفتن
· ناتوانی در سازماندهی و مدیریت وقت.
این علائم باید توسط یک متخصص روانشناسی کودک یا روانپزشک ارزیابی شوند. مشاوره با متخصصان می‌تواند به تشخیص و مدیریت بهتر این اختلال کمک کند.
علل پرخاشگری در کودکان بیش فعال
پرخاشگری در کودکان بیش فعال می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که ممکن است سبب بروز مشکلاتی در رفتار یا بروز احساسات در کودکان شود. این اختلال نورولوژیک و رفتاری می‌تواند تأثیرات متعددی بر رفتار کودکان داشته باشد که به نوبه خود می‌تواند به پرخاشگری منجر شود. برخی از علل پرخاشگری در کودکان بیش فعال را در ادامه توضیح می‌دهیم.
بی‌توجه‌ای و کمبود توجه
کودکانی که از اختلال ADHD رنج می‌برند ممکن است مشکلاتی در حفظ توجه و تمرکز داشته باشند. این موضوع می‌تواند منجر به عدم فهم درست از موقعیت‌ها، عدم درک دقیق از احساسات خود و دیگران و ناتوانی در حل مسائل اجتماعی شود که همه این‌ها ممکن است به پرخاشگری منجر شوند.
عدم مدیریت احساسات
کودکان دارای اختلال بیش فعالی ADHD معمولاً در مدیریت یا بروز احساسات خود با مشکلات متعددی درگیر هستند. این امر می‌تواند منجر به بروز تنش‌های عصبی، گریه و پرخاشگری شود.
ضعف در مهارت‌های اجتماعی
کودکان بیش فعال نیاز به توسعه مهارت‌های اجتماعی دارند، اما این توسعه ممکن است کند و چالش‌برانگیز باشد. ضعف در مواجهه با همسالان، مدیریت اختلافات یا کنترل احساسات می‌تواند منجر به بروز پرخاشگری در کودکان بیش فعال شود.
بروز اشکال در تحریکات مغزی
اختلال‌های شیمیایی و نورولوژیکی مغز کودکان دارای اختلال بیش فعال ADHD ممکن است به ناپایداری در سطوح انرژی و احساسات منجر شود که در برخی مواقع به شکل پرخاشگری بروز می‌کند.
ترکیب این عوامل باعث پیچیده شدن مسئله و تعیین دقیق علل پرخاشگری در هر کودک می‌شود. مدیریت مناسب ADHD، آموزش مهارت‌های اجتماعی و پشتیبانی خانواده می‌تواند نقش مهمی در کاهش پرخاشگری و بهبود رفتار کودکان دارای این اختلال ایفا کند.
درمان و کنترل خشم در کودکان بیش فعال
درمان پرخاشگری در کودکان بیش‌فعال نیاز به رویکردهای چندگانه و هماهنگ دارد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین اقداماتی که ممکن است در درمان پرخاشگری کودکان بیش‌فعال موثر باشد اشاره می‌کنیم.
آموزش مهارت‌های اجتماعی
همان‌طور که قبلاً توضیح داده شد کودکان بیش‌فعال، ممکن است در مواجهه با همسالان، بروز احساسات یا حل اختلافات با مشکلات متعددی مواجه شوند. آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان کمک می‌کند تا در موقعیت‌های اجتماعی گوناگون واکنش‌های بهتری از خود نشان دهند.
برنامه‌ریزی روزانه
برنامه‌ریزی روزانه با تعیین زمان‌های مشخص برای فعالیت‌ها، مطالعه، خواب و بازی کمک می‌کند که کودکان احساس امنیت کنند و به این ترتیب از پیامدهای منفی بیش‌فعالی تا حد زیادی جلوگیری شود.
تنظیم محیط
ایجاد یک محیط آرام و مناسب می‌تواند در کنترل و درمان پرخاشگری در کودکان بیش‌فعال بسیار موثر باشد. کاهش عوامل تحریک‌زا، ایجاد یک فضای مرتب و منظم و افزودن عناصر آرام‌بخش مانند نور ملایم می‌تواند به کنترل پرخاشگری و خشم کمک کند.
ورزش و فعالیت جسمانی
ورزش و فعالیت‌های جسمانی بدنی به کاهش اضطراب و افزایش تمرکز کودکان کمک می‌کند. این فعالیت‌ها می‌توانند خشم کودک را کنترل کنند و راه مناسبی برای بروز احساسات در کودکان باشند.
استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی
آموزش تکنیک‌های آرام‌سازی مثل تنفس عمیق و تمرینات مرتبط با آرام‌بخشی می‌تواند در کنترل خشم کودکان دارای اختلال بیش‌فعالی بسیار موثر باشند.
مراجعه به روانشناس
برای کودکان بیش‌فعال، مشاوره روانشناسی می‌تواند موثر باشد. علم روانشناسی کودک می‌تواند به بروز احساسات در کودکان کمک کند. همچنین در مواقعی که مشکلات ناشی از عدم کنترل خشم به طور مستمر و با شدت زیادی وجود دارد، مراجعه به یک متخصص نورولوژی یا روانپزشک می‌تواند بهترین راه حل باشد تا به این صورت تحلیل دقیق‌تری از مشکلات انجام شود و برنامه درمانی متناسب آغاز شود.
برای همکاری با ما کلیک کنید