کنترل خشم در کودکان با آموزش مهارت و روش های کاربردی
آگاهی از دلایل و نشانه‌های بروز خشم در کودکان می‌تواند به والدین در جهت کنترل خشم کودکان و آموزش روش‌های کاربردی به کودکان برای کاهش رفتارهای عصبی و پرخاشگرانه کمک شایانی نماید.
خشم احساسی است که همه ما در طول زندگی با آن مواجه می‌شویم و کنترل این احساس امری مهم تلقی می‌شود. در این میان کنترل خشم در کودکان می‌تواند کمی چالش‌برانگیز باشد. آموزش‌های راهبردی در جهت کنترل خشم کودکان برای تبدیل شدن آنها به افراد با هوش عاطفی بالا، از نکات حائز اهمیت است. در این مقاله از آزنیک قصد داریم به کنترل خشم در کودکان با آموزش مهارت و روش‌های کاربردی بپردازیم پس تا ادامه این مطلب ما را همراهی نمایید.
چرا برخی کودکان زیاد عصبانی می‌شوند؟
از نظر روانشناسی کودک، دلایل متعددی وجود دارد که کودک شما را به یک فرد پرخاشگر و عصبانی تبدیل می‌کند. زمانی که رفتارهای پرخاشگرانه دوران کودکی چون: شکستن اشیا، تف کردن، دعوا، فریاد زدن، مشاجره، لجبازی کودک و … کنترل نشود، موجب ایجاد مشکلات حادتر در آینده‌ی کودک خواهد شد. کنترل خشم در کودکان یک موضوع بسیار حائز اهمیت در راستای تربیت کودکان است. شما باید به مسئله آموزش مهارت کنترل خشم در کودکان نگاه جد‌ی‌تر داشته باشید. اما از جمله مهم‌ترین دلایل خشم در کودکان عبارتند از:
· دیدن مشاجره‌های مکرر اعضای خانواده
· مشکل در پیدا کردن دوست
· استرس و اضطراب ناشی از یک موضوع خاص
· طرد شدن از گروه دوستان و یا همسالان
· ناتوانی در بروز احساسات و مدیریت صحیح آنها
· کم تحملی و نداشتن مهارت کافی در حل مشکلات
· اوتیسم
· کم هوشی و ناتوانی در یادگیری
نشانه‌های کودک خشمگین چیست؟
نشانه‌های زیادی وجود دارند که می‌توانند پرخاشگر و خشمگین بودن کودک شما را تایید کنند. از لحاظ علم روانشناسی مهم‌ترین نشانه‌های خشم در کودکان، به شرح زیر می‌باشند:
ناتوانی در برقراری ارتباط
یکی از مهم‌ترین نکات در موضوع کنترل خشم در کودکان، توجه والدین به نحوه بروز احساسات در کودکان است. اگر بروز احساسات منفی چون عصبانیت همراه با ناتوانی در برقراری ارتباط با اعضای خانواده و همسالان باشد، این موضوع می‌تواند یکی از نشانه‌های پرخاشگری در کودک تلقی شود. به طور کلی در این شرایط، خشم کودک مانعی در ایجاد حفظ روابط دوستانه او با اعضای خانواده و دوستانش خواهد شد.
ایجاد مشکل در زندگی خانوادگی
اگر عصبانیت و پرخاشگری‌های مکرر و نداشتن مهارت‌های کنترل خشم در کودکان، زندگی روزمره و فعالیت‌های روتین دیگر اعضای خانواده را دچار مشکل کند، این موضوع می‌تواند از دیگر نشانه‌هایی باشد که پرخاشگری حاد کودکتان را تایید می‌کند. به یاد داشته باشید، شما نباید در کنترل و به نوعی مهار خشم کودکان از نیاز‌های خود و دیگر اعضای خانواده عبور کنید، این گونه رفتار باعث عدم کنترل صحیح خشم کودک و حتی حادتر شدن رفتار پرخاشگرانه او خواهد شد.
احساس نا‌امیدی
هنگامی که کودکان بزرگ‌تر می‌شوند، توانایی آنها نیز در مواجه با فعالیت‌های خسته‌کننده و به نوعی ناامید‌کننده افزایش پیدا می‌کند. به عنوان مثال درصورتی که یک کودک ۸ ساله همچنان در زمان ایجاد اشتباه در انجام تکالیفش آنها را پاره می کند و یا در زمان بازی‌های دو طرفه با همسالان و عدم برنده شدن دچار پرخاشگری و حتی رفتارهای تهاجمی می‌شود، والدین در این شرایط باید مشاوره‌های لازم را از متخصصان روانشناسی ولدین و فرزندان دریافت نمایند.
خشم همراه با رفتار نابالغانه
در سنین پایین چون ۲ تا ۴ سالگی، احتمال دارد با پرخاشگری کودک که همراه با رفتار نابالغانه است، مواجه شویم. اما در سنین بالا‌تر از ۵ سال علاوه بر این که باید رفتار پرخاشگرانه کودک به مرور کمتر شود، باید رفتارهای نابالغانه نیز در آنها کم‌‌رنگ‌تر شود. به عنوان مثال اگر در یک کودک ۲ یا ۳ ساله بعد از عصبانیت رفتاری چون خود را به زمین زدن مشاهده کنیم این رفتار ممکن است طبیعی به نظر آید، در صورتی که اگر این رفتار در یک کودک ۷ ساله، به صورت مکرر تکرار شود، توجه و کسب مهارت و آموزش‌های لازم در جهت کنترل خشم کودک ضروری خواهد بود.
راه‌های کنترل خشم در کودکان
از جمله سوالاتی که ذهن والدین را به خود درگیر می‌کند این است که چگونه خشم کودکان را کنترل کنیم:
· حفظ آرامش توسط والدین و سایر اعضای خانواده
· عدم تسلیم شدن در برابر رفتار پرخاشگرانه کودک
· کمک به کودک برای تقویت مهارت حل مشکلات
· انجام ورزش و بازی‌های فردی و یا جمعی در فعالیت‌های روزانه کودک
· دور کردن کودک از موقعیت‌های که رفتار پرخاشگرانه او را تشدید می‌کند
· کمک به کودک برای آگاهی از علائم خشم ( بالا رفتن ضربان قلب، فشار دندان‌ها و...)
آموزش مهارت کنترل خشم به کودکان
برای آموزش مهارت کنترل خشم در کودکان، روش‌های متعددی وجود دارد. اما بدون شک محبوب‌ترین فعالیت‌های روزانه در بین کودکان، شنیدن قصه، بازی کردن و دیدن انواع فیلم و انیمیشن‌های مناسب آنها است. با نظر به این سه علاقه‌ی اکثر کودکان، می‌توانید در قالب این سه آیتم مهارت‌های زیادی در کنترل خشم به کودکان خود یاد دهید.
داستان‌گویی: داستان و قصه‌های آموزشی در رابطه با کنترل خشم، تاثیر بسزایی در بهبود رفتارهای پرخاشگرانه کودکان خواهد داشت. هر نوع آموزش خاص چون آموزش مهارت کنترل خشم به کودکان، اگر در قالب داستانی جذاب برای کودکان باشد، تاثیری دوچندان به جای خواهد گذاشت.
انواع بازی‌های سرگرم‌کننده و آموزشی: در میان توصیه‌های روانشناسی، بازی کردن در جهت کنترل خشم کودکان مورد تاکید است. کودکان به بازی بسیار علاقه‌مند هستند چرا که باعث سرگرم شدن آنها و کاهش استرس و تنش‌های روحی آنها می‌شود، همچنین از طریق انواع بازی می‌توانید نکات بسیاری را در کنترل خشم به آنها آموزش دهید. در مجموع انجام بازی در کنترل خشم کودک معمولاً دو هدف را دنبال می‌کند: حفظ آرامش کودک و آموزش مهارت های کنترل خشم در کودکان.
مشاهده فیلم و انیمیشن آموزشی: انیمیشن‌ها و انواع فیلم مناسب کودکان، با داشتن جذابیت‌های صدا و تصویر، کودکان را وارد دنیایی جذاب و خیال‌انگیز خواهند کرد که شخصیت‌های آنها مثل یک معلم آموزشی برای کودک نقش ایفا می‌کنند. فیلم و انیمیشن‌های زیادی وجود دارند که با هدف آموزش مهارت کنترل خشم در کودکان تولید و عرضه می‌شوند. دقت داشته باشید، قرار دادن کودک در معرض فیلم یا انیمیشن‌هایی خشونت‌آمیز، ممکن است مشکل خشم در کودکان را تشدید نماید.